Sử lộ ký.

Trang mạng ảnh "vnafmamn.com" phi lộ mấy câu đơn sơ ý nghĩa. There's a Vietnamese old saying: "Study the past to prepare for the future." Animosity should not be handed down to younger generations, but our descendants must be taught the truth. War crimes must not be forgotten, and history is not written by one-sided writers . Sử ký một chiều "lịch sử đảng" tất quái dị sử, tương lai dù muốn dù không đương nhiên sọt rác.
Sự cổ lổ xa xưa, còn chăng mấy đống đổ nát, những xương khô cốt tàn bươi móc, những di truyền thêm thắt bịa đặt xuôi mát. Người chép sử "tự do" đụng chạm "chánh trị lớn", vì  lý do an toàn cá nhân phải xiêu vẹo ngòi bút, tránh nạn tru di giữ mấy cái đầu gia thê đái tử. Quốc sử quán "triều ta", ban bộ sậu "trung quân ái quốc" cả, sự thực thường "siêu sự thật" khó mà lần .

Nhà giáo sử viết văn Nguyễn Huy Thiệp có truyện ngắn "Phẩm tiết" để lộ quan niệm sử. Nhân đào mả Ngô Thị Vinh Hoa, cô bé nọ hỏi tác giả "biết chi" về cái xác ướp cổ đại bà già ấy khiến ông nội tâm : "tôi băn khoăn quá. Phải là người mơ mộng và nghiêm khắc mới hiểu rằng biết hoặc không biết, đều chỉ là những ước lệ mơ hồ, có tính lịch sử và hạn chế." Một cuộc hội thảo văn chương gì đó, nhà văn Thiệp thêm ý kiến rằng "Không ai đi đánh nhau với các xác chết. Người ta chỉ khai thác các xác chết sao cho có lợi mà thôi"...
Cái sự bất khả tri quá khứ cũng đúng. Tam sao thất bản, hài cốt cải táng mả còn chạy bậy, nhân chứng sờ sờ lắm khi tôi còn không phải là tôi, ảnh thời photoshop, băng ghi hình không có, hoặc "kỷ thuật số" nó lừa.
Thời đại Hùng vương bị nghi ngờ chuyện bịp. Người China đến châu Mỹ tự thủa nhà Thương. Văn hóa Việt tổ sư văn minh Tàu. Đi đào kho báu vua Hàm Nghi lịch sử. Tìm cho ra đặng nguyên bản Truyện Kiều. Ngục trung nhật ký tiếng Tàu của bác... Lịch sử quả nhiên mơ hồ ước lệ khi mà chứng nhân thực thời lý do gì đó im lặng, già rồi chết rụi, bọn ngôn giả bất tri thời ba hoa chích chòe thích "đốt kho đạn" nổ tùm lum.

Người đọc sử ký lấy nhân sanh thú vị riêng mà ý kiến cảm xúc này nọ sự kiện ghi chép chuyện đời xưa khó khăn chứng lý. Họ phân định đúng sai theo cái nhìn riêng mà thôi. Đám fan bác thời phải rưng rưng về bác. Bác đi, bác đứng, bác ngồi, bác ăn, bác ỉa đều thiêng liêng, đều sự thật, đều vĩ đại hết cả. Đơn sơ cơm áo fan kiếm chác có là nhờ vô bác. Bên thua cuộc xách áo chạy dài đương nhiên phải anti bác đến cùng.
Việc ghi chép sử ký thời nay, nhân chứng lịch sử dù đang còn, thiên hạ có đui mù câm điếc hết cả đâu, ấy những điều tai nghe mắt thấy viết ra còn khó khăn sự đúng, huống chi việc chuyện hồi xưa lâu lắc.
Cái chánh là những người có điều kiện, có tài năng, có tâm huyết dám phơi trần sự mình biết ra để thiên hạ đọc thường thích thú dư luận bởi thiên hạ chào xáo mới bật được giá trị thực. Cái có ló cái khôn sẽ góp sức tẩy bớt đi bọn ma vương sáng tác sử ký một chiều.