Trụ biểu và chuyện con nghê.

Chùa xây tam quan, đền xây trụ biểu. Nói vậy chớ thực thời thiên hạ thích chi xây nấy. Đình chùa miếu mạo phủ đệ lăng tẩm, tam quan trụ biểu thích gì làm nấy miễn có tiền bạc thuê thợ thuê thầy.
Xây trụ biểu làm cổng ít rườm rà tốn kém công cán vật hạng, nhưng xây phải thợ nề kép mới làm ra cái trụ đẹp. Bốn trụ - giữa hai to, hai bên hai nhỏ - hở ra ba cái lối. Lối giữa giành cho khách VIP ơn trên. Hai lối hai bên để quân sĩ kẻ hầu người hạ ra vào phải phép.
Trang trí thân trụ là chữ nho câu đối vô vàm ý tứ viết cho phù hạp. Thí dụ:
- Thượng bất phụ tiên tổ di lưu chi khánh / Hạ túc vi hậu nhân chiêm ngưỡng chí tiêu.
- Bách thế bản chi thừa cựu ấm / Thiên thu hương hỏa tráng tân cơ
- Kiến tạo gia phong tân cốt cách / Bảo tồn quốc giáo cổ tinh hoa
Đầu chóp ngọn trụ biểu thường xây hoa sen, chim phụng hoàng, thạch đăng hay là con nghê ngỏng đuôi vui vẻ đón chào quý khách.
Con nghê là con chó đá vẽ vời hóa thân ra linh vật xứ ta. Lúc An Nam mất nước vào tay Tàu đô hộ, bọn Thái thú Thứ sử thi hành chánh sách diệt chủng, đồng hóa dân Việt thành dân Tàu lai mất gốc, biến xứ ta hóa quận huyện trực thuộc China đế quốc. Tàu du nhập bọn Kỳ Lân, Rồng Thiên Tử, Sư Tử Đá, Thiềm Thừ... bắt dân chúng thay mấy con chó đá chầu hầu thiêng liêng tín ngưỡng, âm mưu cốt trấn triệt hạ hưng khí VN.
Dân sợ Tàu mà cũng ghét Tàu, bèn lấy chó đá đẽo gọt điêu khắc ra một thú lạ. Chó không ra chó, lân không ra lân, sư không ra sư, rồng không ra rồng, trông rất buồn cười vẻ mặt ngô nghê ngớ ngẩn... rồi báo cáo "đồng chí Tàu" con ấy con "Sư đá An Nam".
Dân gian gọi "Sư đá" ấy là "Ngô nghê cẩu", là "bầy chó Ngô" khiến Thứ sử Lục Dận chánh quyền Đông Ngô tức giận, bèn lệnh cắt lưỡi người Việt nào dám nói đến chữ "Ngô". Thành thử "chó Ngô nghê" phải thay tên đổi họ gọi mới là Nghê, một con vật Việt ta sáng chế.
Đền thờ Thánh Gióng, thờ Bà Triệu thấy còn con nghê đầy vẻ cảm hoài. Riêng đền vua Đinh Bộ Lĩnh, trên chóp hai trụ biểu có hai con nghê đá quá ư đặc sắc.

Thời nay trào CS đảng, thiên hạ ít ai còn biết "con nghê ngỏng đuôi vui vẻ" là gì.
Hầu như họ chỉ biết có "Tỳ Hưu" Kỳ lân, Sư tử đá, Đầu rồng, Gấu trúc, Râu mác, Đầu lê, hay là Mao hồ vĩ đại...
Quý vị sư thầy đảng "học tập đạo đức" trú trì trong những tổ đình cổ tự đã và đang hăng hái ra tay đập phá, triệt hạ, hủy diệt tận gốc mấy kiến trúc chùa Việt xưa hoi hiếm sót sẻ.
Quý sư khoái trá xây dựng những loại chùa Tàu mái cong kiểu cách Thiên An Môn Cổ Lầu Đại Hán thay cho cốt cách ngôi chùa nước Việt.
Kỳ lân, Sư tử đá, Linh vật thú lạ đặc chủng bên Tàu được giới hữu trách hoặc chế tác, hoặc đưa về. Bọn này thượng tọa lên trên đỉnh Tam quan, đỉnh Cổ lầu, đỉnh Trụ biểu Nghi đình... trông rất vẻ ta đây đã đặng vênh vang ngồi trấn thủ môi trường... " sắp sáp nhập".