Cuốc kêu trăng.

Xưa có người đàn bà, chồng đi lính xa, đã lâu ngày không thấy về.
Người đàn bà ấy hết lòng trông đợi, đêm rằm mười sáu nào cũng ra giữa sân, ngửa mặt lên cung trăng mà khấn rằng:
“Xin với bà Nguyệt,
Nhủ lòng soi xét:
Khiến cho chồng tôi,
Cũng tròn như bà,
Đừng sự lôi thôi
Ra chiều nguyệt hoa,
Nỡ phụ lòng tôi.”
Được ít lâu, có tin chồng đã bỏ mạng ở nơi chiến trường.
Người đàn bà càng nghĩ càng thương chồng, bấy giờ bất cứ đêm nào cũng ra sân, trông mặt trăng mà khóc suốt năm canh. Khóc mãi đến héo cả ruột, rạc cả người đi mà chết.
Lúc chết hóa ra con cuốc cuốc.

Đã làm con cuốc, mà vẫn còn nhớ đến chồng. Mùa đông, mùa hè đêm đêm vẫn cứ trông trăng mà kêu rất thảm.
Cho nên có những câu hát con cuốc rằng:
“Con cuốc mà kêu mùa hè
Làm thân con gái, ai dè chồng không.
Con cuốc mà kêu mùa đông,
Con cuốc thương chồng kêu suốt cả đêm !”
(Truyện cổ nước Nam)