Chuyện áo dài.

Trống đồng Ngọc Lũ khắc mấy cô mặc áo dài cầm cái chày giả gạo, bằng chứng rõ rệt đờn bà nước Nam đã mặc áo dài tự thời cổ đại lịch sử.
Lúc bị Tàu đô hộ, quý vị Thái thú, Thứ sử dùng chính sách đồng hóa. Dân ta buộc phải ăn mặc theo kiểu đồ Tàu. Đến hồi tự chủ, Giao Châu phụ thuộc ra vương quốc An Nam, phụ nữ nước ta bèn mặc áo tứ thân, hai vạt trước cột túm, thuận tiện với đời cần lao.
Riêng quý bà quan liêu nhàn hạ dùng áo ngũ thân cho vẻ trang đài quyền quý.
Trịnh Nguyễn phân tranh, đất nước chia rẻ 200 năm. Đàng Trong, chúa Võ vương Nguyễn Phúc Khoát nghĩ ra cái áo dài cải tiến, buộc đờn bà phải mặc cho khác bọn dân "Trịnh tặc" Bắc Kỳ xứ. Áo dài VN cứ thế định hình dần dà năm tháng.
Nước Pháp qua đô hộ VN. Văn hoá Tây dương du nhập lấn át văn hóa Tàu. Áo dài cũng bị Tây hóa. Họa sĩ Nguyễn Cát Tường trên báo Phong Hóa vào năm 1934 đã giới thiệu bộ sưu tập "Hoa Hồng giờ Tý", ra mẫu "áo dài Le Mur", cải biến áo tứ thân ra áo dài hai vạt. Ông chính hiệu cụ tổ của cái áo dài VN hiện đại. Con cái ổng nay sống bên Mỹ cả, và phụ nữ dù đều có áo dài trong tủ nhưng 99,99% hỏi, không biết Nguyễn Cát Tường là ai !


May kiểu mới, áo dài VN bị mấy bảo thủ coi là cái áo "đĩ thỏa" vì nó bó sát, ôm trọn phơi bày mấy đường cong nữ khiêu khích cho thiên hạ ngắm nghía hết. Nhất là học trò nữ sinh Trung học, nhà trường buộc mặc áo dài trắng đi học, chất liệu vải vóc may áo dài trắng thời mỏng, không may gặp mưa giữa đàng, phơi bày ra lồ lộ...
Nói đến áo dài, không thể không nói tới tài ba của vị "cha già" với cải tiến, phải nói quá lỗi lạc. Ngày 20/3/1947, bác "Tân Sinh" viết bài "Đời Sống Mới", kêu gọi toàn dân bỏ áo dài, mặc áo ngắn (áo dài cắt cụt đi hai vạt, chừa phần trên) để tiết kiệm, lại thuận lợi cho sinh hoạt sản xuất kháng chiến. Quả nhiên, sáng kiến được hưởng ứng nhiệt liệt, hầu như đờn bà Bắc Việt đã quên hẳn cái áo dài suốt thời gian "chống Mỹ cứu nước".
Nay thì đã khác, nhà thiết kế thời trang cho ra vô số kiểu mẫu áo dài rất gợi cảm, quý phái, tôn vinh được cái đẹp người phụ nữ VN.