Đồng dạng.

Thiên nhiên đa ngọn đa ngành mà lại tính đồng dạng cao. Đồng dạng tương tợ về hình hài thể xác, về tâm tính định hình, về đoạn đời hoạn lộ. Trâu bò, lừa ngựa, vịt ngan, cáo chồn là đồng dạng tính tương đối. Xét về đồng dạng tiểu sử, một vài kẻ đồng những sự tương đương hay lắm.
Nước Đức đầu thế kỷ XX thuộc về chế độ vua chúa, Đức liên minh Áo, Thổ chống đối Anh, Pháp sanh sự thế giới đại chiến. Mùa xuân năm 1913, gã thanh niên Adolf Schicklgruber (sanh năm 1889) tại Braunan nước Áo đã bỏ nhà sang Munich (Đức) trốn lính. Adolf thay tên đổi họ thành Hitler, gian dối người Đức chánh cống, rồi ra sức "tìm đường cứu cho nước Đức".
Xứ lạ quê người, hắn thuê một gác trọ tồi tàn sống chui rúc, chọn nghề sơn cửa quét nhà, chép tranh thuê sống qua ngày đoạn tháng nuôi dưỡng hận thù.
Ngày 2/8/1914, Hitler tham gia biểu tình ủng hộ vua Đức tuyên chiến Anh Pháp. Bất ngờ, khuôn mặt hắn hò hét lọt vô ống kính một tay phó nhòm; sau này hắn làm lãnh tụ, cái ảnh đó được bộ hạ tuyên truyền nâng tầm to tát : " Thời thanh niên, bác Hit đã quá chứa chan lòng yêu nước Đức !"


Đại chiến, Hitler không trốn nữa mà đi lính, ra trận vì đất nước Đức vĩ đại. Bốn năm quân ngũ, thương tích hai huân chương, thất thểu trở về bại trận. Vua Đức bỏ chạy ra nước ngoài, bồi thường chiến tranh quá sức, dân Đức bất mãn, căm ghét, mất hết lòng tin vào bọn chánh khách chế độ. Hàng trăm đảng phái khác nhau các nhóm chính trị lập ra như nấm đắng mưa rào.
Cựu binh Hitler thất nghiệp lang thang trà trộn mấy quán bia cafe cà pháo, dẫn dụ đám trẻ ngồi đồng "phải làm gì đó cho nhân dân, tổ quốc chứ !". Hắn cũng lập ra cái gọi là "Phong trào Quốc xã" rồi đổi thành " Đảng Công nhân Quốc Xã" do mình hắn đảng trưởng.
Tối ngày 8/11/1923, đảng trưởng Hitler cùng đám đồng chí đệ tử nốc bia say túy lý càn khôn quán Hofbroyhaus, rồi kéo nhau đi "khởi nghĩa cướp chánh quyền". Chúng tụ tập ở quảng trường Odeonsplaz mà reo hò náo loạn. Bị cảnh sát tóm cổ, Hitler ở tù một năm tội bạo loạn lật đổ. Trong tù hắn không làm thơ mà dồn sức viết "ngục ký Mein Kampf ", một dạng tự sự trình bày chủ thuyết cho thiên hạ hiểu cái "đường kách mệnh" của hắn

.
Ra tù, A. Hitler bèn tổ chức lại đảng Quốc Xã, lập ban bộ đồng chí SA, SS. Khôn khéo hơn phân công bọn đệ tử tuyên truyền, xây dựng lực lượng chờ thời chớ không manh động.
Bấy giờ, CS Đức hoạt động mạnh, lôi kéo nhiều người Đức theo. Chánh quyền Đức lo sợ, dân chúng Đức hiểu rằng CS còn đáng sợ hơn cả Hitler, bèn quay sang ủng hộ hắn.
Vậy là từ một gã trai đói rách xo bại, một thương phế binh điêu tàn thất nghiệp, kẻ tầm thường sáng chế ra cái đảng quái thai đợi thời tới leo lên ghế quốc trưởng. Từ đảng trưởng lên quốc trưởng lên lãnh tụ vĩ đại, quả nhiên thời tới đời sẽ đẹp như mơ.
Lãnh tụ và Đảng nắm được chánh quyền, bèn cấm ngay tất cả các đảng phái hoạt động, dẹp tiệm công đoàn, đàn áp mọi thành phần chống đối đảng Phát xít. Bọn khéo léo tuyên truyền nhồi sọ dân chúng đảng và Hitler vĩ đại, vừa sử dụng SA, SS trấn áp gay go các tội "chống lại nhà nước Đức Quốc Xã", đàn áp diệt chủng dân Do Thái. Nghe lãnh tụ Hitler thẳng thừng mấy lần ghê gớm :
"Trong tương lai, mọi người nên biết rằng nếu dám ra tay chống lại Nhà nước, chắc chắn sẽ bị bắn chết" . "Lần này, sẽ cho can phạm xưng tội ngắn gọn. Không có tòa án quân sự. Họ sẽ đứng trước Tòa án Nhân dân. Không cho phép họ phát biểu. Tòa án sẽ xét xử chớp nhoáng. Án tử hình được thi hành hai tiếng đồng hồ sau. Bằng cách treo cổ – không có sự khoan hồng !"
Lời bàn luận.
Khủng hoảng kinh tế, dân chúng thất nghiệp đói rách, người ta cuồng loạn dễ ngu si nghe lời dụ dỗ của một thằng điên hứa hẹn đưa đời sống tốt rồi phải chịu hậu quả khôn lường. Chủ nghĩa độc tài đảng trị phát xít hoa hòe lãnh tụ, vừa tuyên truyền ngu dân vừa đàn áp bạo ngược, giờ phút chót số phận đã rõ . Sự đương nhiên đồng dạng chấm hết mọi độc tài chắc chắn.