Trái lòn bon.

Tháng Sáu tháng Tám là thời vụ lòn bon. Ngắm chùm trái tròn nhỏ nhỏ in chùm dâu chua, nhớ hồi xưa lòn bon miền đói khổ. Nhà chùa "sắc tứ" có cây bòn bon dưới sân gần cổng tam quan. Cây già cỗi, thấp thoải, khẳng khiu, sần sùi, sâu bọ đục khoét, thân vỏ đen tối. Thấy cây là thấy cả sự khổ đau cái đời thực vật học.
Mùa hạ, lòn bon chùa ra trái. Năm bảy xâu bòn bon lòng thòng lưởi thưởi đau con mắt. Ấy mấy vị sư chùa quý báu vô cùng tận.
Mùa hạ, bọn ve kêu gọi rộn ràng. Học trò nghỉ học mất dạy, kéo nhau lang thang cả bầy bọn dòm ngó cây trái. Chúng thích thú cây lòn bon đau khổ. Chúng lãng vãng, thăm dò lấp ló cổng nhà chùa ra vẻ thương cây nhớ cội.
Sư cố trụ trì bèn bắt ghế ngồi bệ cửa, cảnh giác gậy tre quắc mắt bảo vệ mấy xâu lòn bon. Đệ tử tiểu đồng chặt tre gai rào kín mít gốc. Chó vàng chó vện chùa nuôi tuần tra bảo vệ lòn bon từ bi hỷ xả.
Lòn bon chín ngọt. Sư cố, sư ông, sư thầy, sư chú, sư tiểu chưa kịp hái thưởng thức. "Thế rồi một buổi chiều", mấy xâu lòn bon biến mất. Chộn rộn chùa tăng chúng ca nhạc cải lương náo loạn. Mấy xâu lòn bon không biết vô bụng ai sinh sự khổ lỗ tai.


Chuyện mất rộn bộ náo làng. Cái giá trị quý mấy sư tiếc của, phát tán khẩu nghiệp sân si e họ ở thời Tây du ký. Chuyện rằng quán Ngũ Trang, vị Trấn Nguyên đạo sĩ trồng cây lạ. Ba ngàn năm cây mới ra hoa, ba ngàn năm kết ba chục trái, ba ngàn năm trái mới chín. Kẻ phước báu được nhìn trái quý thọ thêm 180 năm, ngửi một lần, thọ 360 tuổi, ăn được một quả sống 47 ngàn năm. Nghe nói Tôn Hành Giả ăn cắp được một trái, nuốt vội vả một miếng, chịu khổ nạn trăm bề, phải xuống Nam Hải tìm núi Phổ Đà cứu trợ. Bay ngang xứ khổ đói, vị Hành Giả tiêu hóa rơi vãi hột hạt ra cây quý mọc lên, biến dị hóa lòn bon chốn cửa chùa.
Chuyện chắc đúng. Bọn trẻ con nghe đám sư ca cẩm hét hò tiếc của cũng động lòng động ruột. Người phàm phu tục tử nói mất mấy trái đồ ỉa, đến sư cũng rộn bộ ỏm óc ỏm tỏi.
Nay thời cây lòn bon người ta trồng nhiều lắm, quả bán đầy chợ. Kẻ keo kiết thèm bòn bon, rỉ ra ít tiền mua được cả thúng.
Bồi hồi không biết cây lòn bon chốn thiền môn còn hay mất ? Tự hỏi sư già chết hết, sư trẻ lên thay có ngồi ghế cố thủ quả lòn bon.