Đường hành quân xưa.

Thời xưa chinh chiến, đất nước tan xác pháo. Đường chiến lược dọc ngang chi khu này tỉnh lỵ nọ tiền đồn kia rừng núi chập chùng. Vài ba thị trấn ruộng nương xác xơ xơ xác, nhà tranh mái rạ hốc hác gầy xanh còi cọt đói nghèo vụt qua, hầu khắp cả đồng hoang cỏ cháy khô cây héo lá.
Người lính hành quân quen thấy quê hương đầy sự khổ. Khổ tự tâm khổ ra hoàn cảnh. Tay súng tay cày đói rách đa thành phần chủng loại, vô chánh quy nghề chuyên môn nổ súng bắn giết giữ mạng mình trước, bảo vệ tổ quốc sau. Theo thế mà lấn tới, theo thời mà sống dai, bước chân hành quân đi, vị tuyên uý đọc kinh cầu nguyện phước báu ngày về.
Đường lên núi cao rừng sâu xưa con đường  lính tráng đi tiền đồn trấn giữ. Chiến tranh xe quân sự chạy nhiều, đất đá xám đỏ vàng mờ mịt bụi bay.
Chuyển quân, tăng viện, tiếp viện, xe tăng, đại bác ồn ào rầm rộ. Tài xế sợ nhất bọn " chiến tranh nhân dân " gài mìn phục kích mười phần chết hết chín.

Cơ động đường không, máy bay do thám, vận tải, đổ quân cực kỳ mau lẹ. Thoát lưới đạn VC, máy bay đổ vội lính tráng liền rút vội vã, bay xa bay lẹ bay mau về hậu phương.
Ba lô thùng đạn giày đinh nón sắt kéo nhau hành quân đến mấy cửa tử bom rơi đạn nổ. Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh, lòng người lính vẫn cầu nguyện sao cho mình được sống trở về, không què không cụt.
Nước Nam gánh nghiệp chướng mác dao găm, phân chia ra quốc cộng đánh nhau mới nên sự khổ. Bắc chủ đích đánh "giải phóng", Nam dốc sức bảo vệ tự do. Bên công bên thủ, lính chết lính bị thương, dân thì chui rúc xuống sống đời hầm hố như bầy chuột.
Lính tráng ít nói chuyện trên trời dưới đất. Trăm phần trăm sợ chết, cực chẳng đã bắt đi ấy thôi, trốn lính dễ bị tóm vô làm lao công đào binh, sự chết cũng nhục.
Xe chở lính ra đi chiến trường, súng nổ trở về băng ca chật đất. Người chết kẻ bị thương. Thương phế binh, góa phụ cô nhi, quốc gia nghĩa tử, cả một nỗi chiến tranh ngao ngán.

Đường chiến tranh xưa hành quân, chờ ngóng hòa bình sao thấy lâu lắc quá. Bình yên rồi mấy chục năm vụt vội mau chóng. Cựu lính "nguỵ quân ngụy quyền" mỗi người mỗi số. Lính quèn hòa nhập lo làm lo ăn thích nghi cái đời hậu chiến. Sĩ quan trí thức vừa sống vừa hoài kỷ niệm xưa. Quốc nội hải ngoại da vàng Việt Nam nổi niềm nhất thống sơn hà CS.
Nói cho đương nhiên, "nếu" quân miền Nam chiến thắng, "thừa thắng xông lên tái chiếm lãnh thổ", dẹp  được họa CS thời giờ này chinh chiến ắc cứ dài hạn. Đế chế CS China chắc chắn nuôi dưỡng mấy du kích CS An nam cuồng tín, cho lập căn cứ ở biên giới Việt Trung để trường kỳ quấy rối đâm thọt không ngừng.
Chiến tranh có thể kéo dài 10, 20, 100, 200, 2000 năm hoặc lâu hơn nữa, đánh cho Mỹ cút ngụy nhào mà giải phóng đặng xây dựng CNXH. Cứ như thế như thế "nhờ" China giúp đỡ, triền miên chiến tranh thì còn gì là xứ sở ?
Nên chi đường hành quân xưa nay hiu quạnh vì chẳng ai đi, lâu ngày âm u lau sậy biến mất hết. Âu vậy cũng điều hay.