Thế thái nhân tình.

" Thế thái nhân tình gớm chết thay
Lạt nồng trông chiếc túi vơi đầy,
Hễ không điều lợi, khôn thành dại
Ðã có đồng tiền, dở cũng hay,
Khôn khéo chẳng qua ba tấc lưỡi
Hẳn hoi không hết một bàn tay.
Suy ra cho kỹ chi hơn nữa
Bạc quá vôi mà mỏng quá mây."
Con người năng nổ kinh bang tế thế vì nhà vì nước, thấu hiểu cái sự thế nhân tình gớm ghiếc rồi làm thơ ngao ngán, ấy cụ Nguyễn Công Trứ.
Uy Viễn tướng công thăng trầm lên xuống nghiệp nợ anh hùng, nhậm chức Doanh Điền Sứ liền công quai đê lấn biển, khai hoang đất Kim Sơn ( Ninh Bình), Tiền Hải (Thái Bình).
Nguyên vùng này ven biển, bãi sình lầy lau lách mênh mông. Ngài bèn chiêu mộ hàng ngàn nhân đinh đến quật thổ bồi cư, thau chua rửa mặn, mở mang ra đồng ruộng trù phú, sinh làng lập ấp. Dân chúng có đất sống an cư lạc nghiệp, luôn nhớ ơn ngài, bèn lập đền thờ phụng tri.


Ven biển sát đất quai đê lấn biển xưa là đất Tiên Lãng nay. Có cựu bộ đội Đoàn Văn Vươn, nông nghiệp nông thôn, cùng họ hàng con cháu xin đảng quai đê lấn biển, đào đất đắp đá, biến hóa hoang vu sóng nước mịt mù ra mấy cái đầm nuôi tôm, nuôi cá. Mấy chục năm mồ hôi công sức, được cái cơ ngơi khang trang rộng lớn. Sức người hữu hạn, thiên nhiên bao la, anh này bèn chiêu mộ thêm nhiều hộ dân chúng đến cùng khai phá làm ăn.
Ở đời, " thớt có tanh tao ruồi mới tới, gan không mật mở kiến bò chi ". Thế nên, bọn tham quan ô lại, lũ cường hào ác bá mới núp bóng đảng; cả bầy ruồi muỗi kéo nhau đến làm luật rừng địa phương quân. Kiện cáo um sùm cũng bởi của đau con xót mà làm chi được bọn cướp ngày đội lốt chánh quyền ? Chúng nhân danh "vì nhân dân quên mình", mở "một trận đánh đẹp" cưỡng chế ngay mấy ngày tết, phá tan nhà "người hùng lấn biển".
Người hùng chống cự, "phản biện bằng súng hoa cải". Người bị bắt giam vì tội giết người, nhà cửa san phẳng, đầm tôm cá mất hết, vợ con lấy bạt che nhà nương thân trong mấy ngày tết rét mướt.


Về chuyện này, trên Tuần VN có bình luận "Phá tan tành nhà người ta ngay trước Tết, rồi nói rằng đó là chòi, là không thành vấn đề, là một trận đánh hay và đẹp đáng viết thành sách… là điều không thể tha thứ về mặt lương tâm ". Bọn xôi thịt chó đẻ mặt dày kia thời làm gì biết chữ lương tâm mà nói đến lương tâm với chúng nhỉ ?
Người ta so sánh Tiên Lãng với Nọc Nạn hồi thuộc Pháp. Ông cha Biên Toại, Mười Chức khẩn đất hoang, để lại 73 ha ruộng lúa canh tác. Cường hào ác bá Bang Trắc cấu kết với bọn quan lại ở Giá Rai làm luật cướp hợp pháp, đem bán lại cho người khác.
Hai ông Biên Toại, Mười Chức chống cự. Chính quyền thực dân đem lính tới cưỡng chế. Mấy người nông dân uất ức vung dao mác xông vào, giết chết được một tên Pháp. Bọn lính xả súng bắn chết 4 người dân, bắt hết số còn lại giam vô ngục. Sau ra tòa xử, chánh quyền thực dân ( thực dân mà cũng có lương tâm ! ), tha bổng hết.


Nhà văn cộng sản gộc Vũ Hạnh trong tập Bút Máu, có truyện Vườn Ổi đại khái như vầy. Anh nhà vườn nọ cực khổ khai phá đất hoang, trồng được vườn ổi xanh tốt, hoa trái mỡ màng. Anh đang đứng ngắm, mơ về ngày thu hoạch quả sắp gần, vợ con sung túc, rồi thấy một cặp mắt lạ đứng ngoài đường lộ, cũng nhìn xoi mói mấy trái ổi.
Vị "công bộc" cao cấp có mấy đứa con thích ăn ổi, hắn ngang qua nhìn vô. Thế là luật lệ, giấy tờ, chánh sách không biết từ đâu ra, biến hóa đất đai vườn ổi ấy thuộc về "công hữu". Chánh quyền đến thông cáo cho anh : nhà vườn này sử dụng đất "bất hợp lệ", phải hoàn trả ngay.
Anh nhà vườn đau đớn, nằm thở ra thở vô, dằn vặt mấy ngày. Để khi nhớ ra, đốn ngộ về cái cặp mắt lạ, anh vùng dậy vát rựa chạy ra vườn, chặt ngã vườn ổi ngổn ngang.
Cũng may là anh này chỉ chặt ổi chớ chưa chặt người thi hành công vụ.
Lời bàn luận :
Công an, báo công an ủng hộ chánh quyền Tiên Lãng. Tướng tá cao cấp quân đội ủng hộ cựu bộ đội Đoàn Văn Vươn. Ngài Thủ tướng, nguyên thứ trưởng công an, bèn về xem xét.
Kết quả, hai tên quan huyện quan xã bị đình chỉ công tác. Đám quan chức hàng tỉnh tíu tít về làng, nhiều tên "tự kiểm điểm sâu sắc". Té ra phía quân đội cũng có giá đó chứ.