Xưa nay thi cử.

Ngày 13/9/2005, trên Tuổi Trẻ Online có bài mấy trí thức Nông nghiệp, học hành gian dối, nhờ người ta thi hộ mà lấy bằng TS.
"Các TS Trần Tiến Hùng (Phó Giám đốc Sở KH-CN Thừa Thiên-Huế), Đoàn Hữu Thanh (Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng KH-CN TP Hải Phòng) bị cáo giác nhờ 2 nghiên cứu sinh khác ở Viện KH-NN thi hộ đầu vào môn tiếng Anh."
"TS Trần Văn Tuân - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Bình, bảo vệ luận án TS năm 2002, cũng bị cáo giác 7 môn thi có dấu hiệu tổ chức thi riêng hoặc đút bài thi vào sau."
"Trường hợp ông Lê Quốc Doanh (hiện là Phó Viện trưởng Viện KH-NN), tốt nghiệp thạc sĩ một ngành, làm luận án TS một ngành khác nhưng lại không phải học và thi 20 môn chuyên ngành trước khi bảo vệ luận án TS như quy định chung."
" Đặc biệt là trường hợp PGS-TS Nguyễn Huy Hoàng, Trưởng Phòng Đào tạo sau ĐH - Viện KH-NN. Đối chiếu với những quy định chung thì việc ông Hoàng trở thành phó TS (nay là TS) và PGS có những điểm không bình thường. Ông Hoàng tốt nghiệp ĐH một ngành, làm luận án phó TS một ngành khác, theo quy chế của Bộ GD-ĐT, ông Hoàng phải học một số môn học bổ sung với số lượng khoảng 1.000 tiết. Nhưng ông Hoàng đã không học mà vẫn được bảo vệ luận án. Năm 2002, trong hồ sơ đăng ký phong chức danh PGS của mình, ông Hoàng tự khai đã chủ trì 4 đề tài cấp cơ sở và tham gia 2 đề tài. Tuy nhiên, cả 4 đề tài cấp cơ sở mà ông Hoàng khai chủ trì đều không có chứng minh".


Báo chí phanh phui vạch mặt các quan lại, "trí thức" VC này, chỉ như tình cờ một bầy gà, tóm đại vài con xét nghiệm H5N1 thử coi chơi, đã thế ấy.
Xưa hồi chiến đấu ra ngõ gặp anh hùng, nay thời xây dựng ra ngõ gặp Tiến sĩ. Tiến sĩ quan lại, lấy quy tắc 8/2 mà tính, chính xác cả đoàn bịp bợm cũng đến cả 80 %. Tiến sĩ xây dựng lăng, tiến sĩ xây dựng đảng, tiến sĩ rùa hồ Gươm, tiến sĩ rắn đuôi chuông, tiến sĩ bảo tàng coi kho quần đùi rách bác Hồ, tiến sĩ khỉ bắn AK... như này là chuyện bình thường.
Xem báo cũ, nhận mặt quý vị tiến sĩ nay, đọc thơ cụ Tam Nguyên thấy rõ.
"Cũng cờ cũng biển cũng cân đai,
Cũng gọi ông Nghè có kém ai.
Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng,
Nét son điểm rỏ mặt văn khôi.
Chiếc thân xiêm áo sao mà nhẹ,
Cái giá khoa danh thế mới hời.
Ghế chéo lọng xanh ngồi bảnh chọe,
Nghĩ rằng đồ thật hóa đồ chơi."


Làm chơi ăn thật, việc nhẹ tiền nhiều, đồ chơi đồ dỗm thời nay rất quý. Có nó dễ kiếm đồ tiền, đồ ghế, đồ chức, đồ tước : uốn éo làm trò có sức nặng.
Ngày xưa vua chúa tổ chức thi cử, chọn người đầu óc làm quan, giúp vua trị dân. Quan giỏi vua nhờ, quan dốt vua chịu.
Ban đầu cho thử thi rộng rãi. Ai muốn làm quan để xã hội trọng vọng, được giàu có sung sướng, vợ đẹp thiếp nhiều thời cứ cầm giấy đi thi. Đỗ đầu ra ông đầu xứ, thiếu điểm không cho thi tiếp níu kéo công danh.
Thi Hương, thi 4 phần, lọt được 3, được mang tên ông Tú. Ông Tú về làng dạy học, gọi ông Đồ. Ông Đồ Chiểu có thơ Lục Vân Tiên, mấy cụ Đồ Nghệ có con cá gỗ rưới nước mắm, giữ thể diện.
Lọt luôn 4 phần, có tên cậu Cử. Cậu Cử được quyền thi tiếp lên.
Thi Hội, đỗ có chức ông Cống. Ông Cống thời được vua cho ra làm quan rồi.
Thi Đình. Thi quan trọng, vua ra đề và chấm, chọn làm quan lớn trong triều.
Thi Đình đỗ gọi là cụ Nghè (Tiến sĩ). Có ba hạng cụ Nghè.
Nghè hạng ba là quan Nghè. Ví dụ quan Nghè Phú Thị thơ hay.


" Bầu Trời cảnh Bụt,
Thú Hương sơn ao ước, bấy lâu nay.
Kìa non non, nước nước, mây mây
Đệ nhất động, hỏi rằng đây có phải ?
Thỏ thẻ, rừng Mai chim cúng trái,
Lửng lơ, khe Yến cá nghe kinh.
Thoảng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang hãi giật mình trong giấc mộng..."
Nghè đệ Nhị, gọi Hoàng giáp. Cụ Hoàng giáp Nguyễn Thượng Hiền, lập VN Quang Phục hội cứu nước bất thành, buồn rầu bỏ đi tu chùa Thường Tích Quang ( Hàng Châu) bên Tàu, chết rãi tro cốt xuống sông Tiền Đường...
Nghè hạng Nhất, là Đình nguyên. Cụ Đình nguyên Phan Đình Phùng của phong trào Văn Thân, Cần Vương khởi nghĩa Vụ Quang sơn phòng Hà Tịnh, thất bại. Tay sai Nguyễn Thân đào mả cụ lên, đốt xác lấy tro, bỏ vô thuốc súng, bắn xuống sông La.
Thi Đình, chọn ba người đỗ đầu gọi là Tam Khôi.
Nhất, Trạng nguyên (Trạng Anh) : Trạng Trình Lý số Nguyễn Bỉnh Khiêm, Bạch vân thi sĩ.
Nhì, Bảng nhãn (Trạng Em) : Bảng nhãn Lê Quý Đôn, nhà bác học VN trên thông thiên văn, dưới hiểu địa lý, giữa biết nhân hòa, viết sách vô cùng nhiều, đáng tiếc nay đã thất truyền gần hết, chỉ còn vài ba cuốn.


Tam là Thám hoa (Trạng Út) : Thám hoa Tiểu lý Phi đao Lý Tầm Hoan người Tàu, trong Kiếm hiệp Cổ Long.
Có thêm một chức danh khoa bảng "Ngoại hạng" khác : thi Đình rớt, nhưng được chiếu cố, đỗ vớt đỗ vát, gọi là Phó bảng. Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, cha ruột Hồ Chí Minh, cái lăng vô cùng to được VC xây dựng, gọi là "quần thể di tích" ở miền Nam VN.
Ngày xưa thi cử rắc rối, người tài không dám phạm huý mới là quan triều đình. Đa phần chúng quan này cổ hủ, ngu trung, chỉ biết còn vua còn mình. Thiểu số ít ỏi về phe dân nghèo, tài hoa dễ chết. Cụ Cao Chu Thần nổi dậy phất cờ khởi nghĩa, bị bắt xử chém, tru di cả ba họ.
Hiện tại, trí thức VN, kẻ có được vài ba chữ, đã bày đặt nghênh ngang ngã mạn, coi trời bằng vung đất sét, ta đây giỏi lắm (Trạng Trời). Số đông đảo quan chức dốt nát mua bằng Tiến sĩ, Giáo sư đem ra dọa chúng mà trèo cao nắm chức, vơ vét cho dễ dàng.
Đại học, Cao học thời vô cùng nhiều. Có hình thức rất cởi mở là học Liên thông, Tại chức, Từ xa, Cử tuyển khỏi thi, khỏi học, có tiền có khoa danh tuỳ ý tất thể. Nhung nhúc "bậc trí tuệ" ngồi chơi xơi nước, thu tiền tỷ.
Các quan ngày nay, rất chuộng bằng Tiến Sĩ dọa chuột...