Nón lá còn lại.

Xưa có bài thơ trong sách tập đọc tả cái nón lá, bọn trò nhỏ hay học thuộc lòng.
" Nón bằng lá dứa lá gồi
Ấy là cái nón của người Việt Nam
Từ thành thị đến thôn làng
Ai ai cũng đội đi làm sớm trưa
Nón dùng che nắng, che mưa
Chống che cát bụi, ngăn ngừa gió sương
Ta xem những khách qua đường
Nâng niu chiếc nón như vàng trên tay "
Xứ nhiệt đới lắm nắng nhiều mưa, cái nón lá quả nhiên phù hợp. Đội nón lên thời thấy nhẹ nhõm, trời nắng có nón mát mẻ đầu, trời mưa có nón che lấy áo quần ít ướt. Mùa hạ nóng nực nón làm quạt, nón lót để ngồi đất khỏi bẩn quần, đi đường xa khát nước qua khe giếng lấy nón làm tạm gàu múc nước rửa mặt...
Nông dân làm ruộng cấy cày cắt hái, không có nón lấy chi che đầu phơi nắng lửa. Mấy bà mấy chị đi mua bán chợ làng chợ xóm, áo che thân trên, quần che thân dưới, nón lá che đầu, tối thiểu lịch sự.
Nữ sinh trung học có áo dài trắng, nón lá trên đầu thời duyên dáng, thuần túy mẫu mực cùng nhau đồng điệu.


Nón lá, nhìn gợi lại một thời nữ sinh Việt Nam áo trắng, để nhớ một thời thiếu nữ cười tươi má thắm, dịu dàng Thanh Tịnh.
" Còn nhớ hôm xưa độ tháng này
Cánh đồng xào xạc gió đùa cây .
Vô tình thiếu nữ cùng ta ngắm
Một đoạn tơ trời lững thững bay .
Tơ trời theo gió vướng mình ta,
Mối khác bên nàng nhẹ bỏ qua
Nghiêng nón nàng cười, đôi má thắm,
Ta nhìn vơ vẩn áng mây xa..."
Nhiều chuyện để nói về cái nón lá không hết, giá trị nó có vẻ vô tri chứng kiến đời người con gái quê mình vui buồn lặng lẽ, ấy thế như hữu tri cảm thông hết cả nội tâm mà làm bạn đường chở che tri kỷ.
Thời nay, cái nón lá vốn gắn với người Việt như hình với bóng mấy nghìn năm dần dà lặng lẽ rút lui, từ từ chạy ra khỏi phố thị, trốn khói văn minh.
Xe máy xăng cộ tiện nghi đâu cũng có, mũ bảo hiểm đội đầu dẹp nón lá qua bên.
Lâu đài biệt thự, phụ nữ công sở hiện đại, nón lá mốc meo hết chỗ để treo nhà.
Nữ sinh đi học, áo dài trắng để đầu trần là sành điệu, ai lại mang cái nón lá nó quê mùa...
Nón lá mất đất sống đô thành, trừ ra số ít ỏi làm quà lưu niệm bán tặng mấy người Tây, giờ chỉ còn lại làng quê, làm bạn với mấy thôn nữ xứ Việt mà thôi.